Belgische stadiondromen

De Belgische voetbalstadions: het is de laatste weken een hot issue geworden. Zowel Anderlecht als Club Brugge willen een nieuw stadion bouwen, de ene al wat sneller dan de andere. Ook Standard denkt aan de heropwaardering van zijn complex, maar het is AA Gent dat het verst van al staat met de bouw van zijn nieuw stadion. Al lijken ook daar alle problemen nog lang niet opgelost.

Een nieuw stadion voor een Belgische eersteklasser, het lijkt wel een eeuwigheid geleden. Terwijl in Nederland zowat alle ereklassers een nieuw stadion bouwden, bleef het in België doodstil sinds Club Brugge in 1975 Olympia op poten zette. Gespeculeerd, ja, dat werd er gedaan. Elk jaar dook er wel ergens een nieuw plan op: van Sint-Truiden over Antwerpen tot in Lokeren. De plannen van Antwerpen waren het concreetst, maar door de onwil van de politiek en de rivaliteit tussen Germinal Beerschot en Antwerp kwam het befaamde Euro-stadion er nooit. Ook Lokeren en Sint-Truiden beten in het zand, want daar bleef het uiteindelijk bij renovaties van de oorspronkelijke infrastructuur.

En net daar ligt het probleem. Door het hopeloze getreuzel en gepalaver is België niet alleen qua sportieve resultaten, maar ook qua infrastructuur hopeloos achterop geraakt. Ons land dreigt zelfs voorbijgestoken te worden door al bij al modale voetballanden als Oostenrijk en Zwitserland, die straks dankzij de organisatie van het EK 2008 kunnen rekenen op acht prachtige sportcomplexen. In Duitsland werden twaalf stadions grondig gerenoveerd of zelfs van uit het niets uit de grond gestampt, met de prachtige Allianz Arena van Bayern München als summum. En daar blijft het lang niet bij. In Nederland werken AZ Alkmaar, Heerenveen, ADO Den Haag en Groningen aan stadions die zelfs meer allure hebben dan het Koning Boudewijnstadion, tot nog toe het bekendste stadion van ons land. In Engeland maken Arsenal, Liverpool en Portsmouth werk van een nieuw complex, in Italië doet Juventus net hetzelfde. Bescheiden Europese clubs als Shaktar Donetsk en Partizan Belgrado spelen straks in prachtige stadions die meer dan 50.000 toeschouwers kunnen verwelkomen. Zelfs in het arme Afrika zijn polyvalente stadions straks geen uitzondering meer. En in België? Daar blijft het stil.

Of toch niet. Anderlecht, Club Brugge, Standard en AA Gent denken er allemaal aan om hun stadion grondig te vernieuwen of er zelfs een nieuw uit de grond te stampen. Verder dan wat denkwerk kwam het vooralsnog niet. Enkel AA Gent heeft al plannen klaar liggen, maar wanneer de bouwwerken aan het prestigieuze Arteveldestadion nu eindelijk eens aangevat worden, is vooralsnog niet duidelijk.

Het Arteveldestadion van Gent

De bouwplannen van AA Gent raakten enkele jaren geleden bekend. In 2002 kwam de club voor het eerst met een concreet verhaal naar buiten. “Dit stadion wordt het meest moderne van Europa”, verkondigde Gents schepen Daniël Termont op één van de eerste persconferenties. Misschien een beetje overdreven, maar toch, de eerste plannen van het Arteveldestadion mochten zeker gezien worden. De 20.000 zitjes zijn dan wel niet bepaald indrukwekkend, de architectuur is dat des te meer. Het nieuwe voetbalcomplex van AA Gent moet een compacte constructie met veel glas worden. Naast het voetbal moet het stadion ook plaats bieden aan een hotel en een megadancing. Voor de rijkere types zijn er 1.000 business-zitjes en Skyboxen voorzien, een primeur in België.

De grond zelf zou Gent geen euro kosten, die ene symbolische euro buiten beschouwing gelaten, want de stad is bereid de gronden, gelegen vlak naast de E17 en de E40, gratis af te staan. Een prachtige locatie, want makkelijk bereikbaar met onder meer auto, bus en tram. Het enige wat nog ontbrak, was een datum. “Tegen het seizoen 2006-2007 spelen we in ons nieuw stadion”, sprak voorzitter Ivan De Witte. Een utopie, zo bleek later, want de bouw van het stadion is nog steeds niet aangevat.

De eerste maanden liep nochtans alles op wieltjes. Op 21 december 2003 kreeg AA Gent het fiat van het stadsbestuur. Vier maanden later kwam er nog meer goed nieuws toen bleek dat de financiering van het hele project al voor meer dan de helft rond was. In oktober van 2004 maakte de stad bekend dat het mede-eigenaar van het stadion zou worden en dat het de schulden van de club zou overnemen.

Maar nog diezelfde maand kwam het eerste slechte nieuws naar buiten. Optima, het bedrijf dat private geldschieters zocht, maakte bekend dat het niet uitgesloten was dat er uiteindelijk maar een deel van het hele project gerealiseerd zou worden. Meer bepaald de plannen voor de dancing, de winkels en het hotel werden in twijfel getrokken. “Niets van”, riep voorzitter De Witte. “Indien het stadion er niet kan komen zoals wij hebben voorgesteld, dan verhuizen we niet. Het project is haalbaar en kan gefinancierd worden.”
Ook de stad zaaide twijfel. Schepen Termont liet weten dat er geen sprake was van een overname van de schulden, laat staan van investeringen in het stadion. Maar toch bleef De Witte bij zijn standpunt: “Afbraak in mei volgend jaar, bouwen in september 2005 en de eerste wedstrijd september 2006.”

In 2005 bleek dat onhaalbaar te zijn. Vooral de onduidelijkheden rond de nevenactiviteiten, namelijk de bouw van een hotel en een megadancing, zorgden voor veel vertragingen. Zolang er daar geen definitieve beslissing rond gevallen was, wilden de investeerders de bouw van het complex niet starten. Het stadion zou nu pas ten vroegste in maart 2007 af kunnen zijn, wat betekent dat AA Gent pas in het seizoen 2007-2008 zijn nieuwe thuis kan inwijden. Maar als het eenmaal zo ver is, kan Gent wel als enige Belgische club rekenen op een multi-functioneel, modern stadion.

Standard wil overdekken

Zo'n multi-functioneel, modern stadion, dat is net hetgene waar ze in Brugge, Luik en Anderlecht voorlopig alleen maar van kunnen dromen. Bij Standard zijn de plannen voor de heropwaardering van het stadion al het concreetst. De Rouches hebben zelfs al een maquette staan. De ingrijpendste verandering is wellicht het placeren van een dak op Sclessin, naar het voorbeeld van de Amsterdam ArenA van Ajax. Toch is de overdekking van het stadion nog niet voor morgen. Eerst wil Standard werk maken van de tribunes. “De betrachting is om Tribune II in dezelfde stijl te bouwen als de andere drie, zodat we het stadion volledig kunnen sluiten”, vertelt sterke man Luciano D'Onofrio. Bovendien komen er dan ook loges in plaats van business-seats en een heus verwarmingssysteem onder het veld. De totale kostprijs zou zo'n 12 miljoen euro bedragen. “We zijn er nog niet volledig uit. Momenteel zoeken we nog naar zo'n 8 miljoen euro.” Maar eenmaal dat allemaal achter de rug is, zou Sclessin 35.000 supporters moeten kunnen herbergen. Daarna plant D'Onofrio dus ook nog een dak. Of de werken ooit effectief uitgevoerd zullen worden, is nog maar de grote vraag. Misschien dat een landstitel en deelname aan de Champions League kunnen helpen.

Anderlecht wil naar 40.000 man

Als er ergens de afgelopen weken flink gespeculeerd werd over een nieuw stadion, dan was het wel in Anderlecht. Voorzitter Roger Vanden Stock droomt al jaren van een nieuw complex. Al in 2000, vlak na het Europees Kampioenschap in België en Nederland, liet Vanden Stock verstaan dat Anderlecht nood had aan een nieuw stadion. Vanden Stock was toen vooral gefrustreerd dat zijn club, in tegenstelling tot Brugge en Genk, geen subsidies kreeg voor heropwaardering van zijn gebouwen. De organisatie van het EK wilde immers niet weten van een tweede stadion in Brussel (het Koning Boudewijn Stadion was immers ook al geselecteerd voor het EK, nvdr.) en gaf de voorkeur aan andere steden.

Vijf jaar later staat er nog steeds geen nieuw stadion. Enkele weken geleden, tijdens de trip naar het Tsjechische Slavia Praag, liet Vanden Stock opnieuw van zich horen. In de Tsjechische hoofdstad sprak de voorzitter met burgemeester Jacques Simonet over de bouw van een compleet nieuw complex. Vanden Stock wil een stadion met plaats voor 45.000 supporters, waaronder 5.000 business-seats. Het hele project zou zo'n 100 miljoen euro moeten kosten. Anderlecht zelf legt daarvan dan 70 miljoen op tafel, de overige 30% zou gesponsord moeten worden door privé-investeerders. De gronden tenslotte hoopt Vanden Stock gratis bij het Gewest weg te halen. Het enige minpunt is wel dat een stadion met 45.000 plekjes nog steeds niet aan de allerhoogste eisen van de Uefa voldoet, waardoor een Champions League - finale bijvoorbeeld niet mogelijk is. De Europese voetbalbond bekroont immers enkel stadions met meer dan 50.000 zitjes met het vijf sterren - embleem, nodig voor de organisatie van een finale van het grootste Europese toernooi. Enkel een Uefa-bekerfinale wordt daardoor mogelijk in België.
Maar niettemin een mooi plan, zou je denken, maar toch is het nog lang niet zover. Vooral de locatie van het nieuwe stadion zorgt voor heel wat problemen. Zowel de plek van het huidige Koning Boudewijnstadion als een locatie in Neerpede, vlakbij het huidige oefencentrum, behoren tot de mogelijkheden. Toch stellen zich bij beide locaties de nodige problemen.

Zo zal Anderlecht op de Heizel ook de aanwezigheid van een atletiekbaan moeten dulden. De Memorial Van Damme is immers nog altijd het enige sportevenement dat er in slaagt om het stadion volledig te vullen. Daar zal zelfs 's lands nummer één niets aan kunnen doen. Bovendien ziet een deel van de supportersschare een verhuis naar hartje Brussel niet zitten, want Anderlecht zou Anderlecht niet meer zijn, zo luidt het. En tot overmaat van ramp zit ook de gemeente dwars. “Anderlecht is concessiehouder op de gronden van het huidige Constant Vanden Stock Stadion en kan daardoor pas na 2035 weg”, riep burgemeester Simonet plots. Een klein drama, want als de Belgische record-kampioen wil verhuizen, zal het dus ook het huidige stadion moeten blijven onderhouden tot 2035. En dat kost geld, veel geld.

En een verhuis naar Neerpede dan? Kan dat de gemeente niet van gedachte doen veranderen? Neen, want ook daar stelt zich een fundamenteel probleem. “De gewestplannen maken een verhuis naar Neerpede onmogelijk”, vertelt Simonet.

De problemen buiten beschouwing gelaten, lijkt de Heizel voor het Belgische voetbal de beste plek voor een nieuw stadion. Niet alleen Anderlecht zou zo een nieuwe thuis krijgen, ook de Rode Duivels zouden daarvan kunnen profiteren. Een samenwerking tussen RSCA en de bond lijkt dan ook de ideale oplossing. De KBVB is het idee alvast genegen: “We zouden graag in een echt voetbalstadion spelen”, vertelt bondsvoorzitter Jan Peeters, doelend op de atletiekpiste, die allesbehalve sfeerbevorderend is. “Ik denk niet dat andere clubs er problemen mee zouden hebben, want we kunnen nog altijd naar andere stadions uitwijken. We tekenen geen exclusiviteitscontract meer. We zouden dan ook zelf geen geld steken in het stadion, maar het alleen huren voor interlands. Ik heb het er al met Roger Vanden Stock over gehad. Het is allemaal nog niet concreet, maar ik weet dat als Vanden Stock iets in zijn hoofd heeft, dat ook wordt uitgevoerd.”

Ook de stad Brussel ziet zo'n project wel zitten. Brussels Schepen van Sport Bertin Mampaka startte zelfs al gesprekken op met Anderlecht, de voetbalbond, de Memorial Van Damme en basketbalclub Atomia Brussels. De interesse van de stad komt er vooral doordat het Koning Boudewijnstadion zoveel onderhoudskosten vraagt, maar door het beperkte gebruik veel minder oplevert. De komst van Anderlecht zou het complex eindelijk ook winstgevend kunnen maken. Maar of het er ooit van komt, blijft de grote vraag. Time will tell...

Club Brugge: uitbreiden, of afbreken?

Ook in Brugge begint men langzamerhand te denken aan een nieuw stadion. Afgelopen zomer liet Club Brugge nog verstaan niet aan de bouw van een nieuw complex te denken, wel aan een eventuele uitbreiding van het Jan Breydelstadion. Ondertussen lijkt zelfs dat al onvoldoende. Jan Breydel mag dan wel het grootste clubstadion van België zijn, modern ziet het er niet bepaald uit en bovendien lokt Club elk jaar meer en meer abonnees. De landskampioen liet in oktober dan ook bij monde van sportief directeur Marc Degryse verstaan te denken aan een nieuw stadion buiten Olympia.

“Enkel zo kunnen we groeien en de kloof met het buitenland verkleinen”, vertelde Degryse.
“In de huidige staat, met amper 29.000 zitplaatsen, beantwoordt het stadion vanaf 2008 niet meer aan de normen die door de Uefa zullen worden gesteld voor deelname aan de Champions League. Ik ben ervan overtuigd dat Club Brugge, één van de populairste merken in België, tweewekelijks meer dan dertigduizend toeschouwers kan aantrekken. Maar dan moet men de mensen ook extrasportief een beter product bieden. Voetbal is immers meer dan sport alleen. Het heeft zich ontwikkeld tot een levendige tak van de entertainmentbusiness, maar sinds Olympia in 1975 is in België geen enkel nieuw stadion meer gebouwd. Ga naar Nederland en kijk hoe het daar ook buiten de wedstrijddagen leeft rondom de nieuwe stadions, met hun winkels en kantoren. ”

Toch zijn de plannen nog lang niet officieel. Het bestuur van Club heeft zich nog niet uitgesproken over een nieuw stadion. Wanneer dat toch gebeurt, lijkt een terrein in de Brugse deelgemeente Oostkamp de ideale locatie. In tegenstelling tot het drukke Olympia zou de toevoer van de fans naar het stadion daar vlotjes kunnen verlopen.

Club Brugge krijgt voorlopig wel de wind van voren van het stadsbestuur. Zowel Oostkamp als Brugge zien een nieuw stadion in eerste instantie niet zitten. “Oostkamp is net als alle andere gemeenten ingedeeld in woon-, industrie-, natuur- en bosgebieden en plant voorlopig geen stadion voor veertigduizend toeschouwers”, vertelt burgemeester Luc Vanparys. “Dat het project onbespreekbaar is, hoor je me niet zeggen, maar het moet eventueel wel gebeuren in samenspraak met de Brugse regio. Het zou een enorme impact hebben, vooral op vlak van veiligheid en mobiliteit. Oostkamp kan dit niet op zijn eentje realiseren. Het heeft zeker de hulp nodig van andere gemeenten. Ik denk alleen al aan het inzetten van agenten.” Cercle Brugge ziet een verhuis eveneens niet zitten. De groen-zwarten spelen nu al in een halfleeg stadion, een grotere capaciteit zou de gezellige sfeer tijdens de wedstrijden van Cercle niet bepaald bevorderen. Ook in Brugge lijkt de bouw van een nieuw stadion dus zeker niet voor morgen.

Het moge duidelijk zijn: België heeft nog een lange weg af te leggen inzake sportinfrastructuur. Gelukkig is er nog Gent, waar – als er niets fout loopt – straks het moderne Arteveldestadion zijn opwachting maakt. Hopelijk kan het succes van dat nieuwe complex andere steden inspireren om hun clubs te helpen aan een nieuwe thuis, dat aan de hoge eisen van het 21e-eeuwse voetbal voldoet.